Hieronder vindt u de toelichting op de balans.

Vaste activa

Immateriële vaste activa € 2.933

Materiële vaste activa € 71.689
Materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen:

De investeringen met economisch nut zijn als volgt onderverdeeld:

* In deze opstelling zijn alle investeringen met een economisch nut meegenomen. Het aandeel van de uitgaven waarvoor we een heffing kan worden geheven is € 18.953.621.

De belangrijkste investeringen met economisch nut waren:

De investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut zijn als volgt onderverdeeld:

Vanaf 2017 zijn de voorschriften gewijzigd en moeten alle investeringen met maatschappelijk nut geactiveerd worden. Voorheen had je als gemeente de keuze om deze investeringslasten in één keer te nemen of te activeren. Daarom is onderscheid gemaakt in investeringen vóór 2016 en investeringen vanaf 2017.

De belangrijkste investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut waren:

Financiële vaste activa € 10.337
Een financieel vast actief is aanwezig als we een duurzaam financieel belang hebben.
Het verloop van de financiële vaste activa is in onderstaand overzicht weergegeven:

* Deze vermeerdering betreft de aankoop aandelen van DAR NV. Bij de herverdeling heeft de gemeente Berg en Dal 2.451 aandelen overgenomen van de gemeente Nijmegen.

Vlottende activa

Voorraden € 1.611

De voorziening exploitatietekort grondexploitaties is getroffen voor dekking van de nadelige resultaten van de grondexploitaties. De voorziening is op het niveau van het exploitatietekort gebracht dat u heeft vastgesteld. Op deze boekwaarde is het saldo van de voorziening van € 3.866.278 in mindering gebracht.

Uit het overzicht volgt dat de boekwaarde per saldo uitkomt op € 5.474.000 negatief per 31 december 2017. In totaliteit is een voorziening voor het tekort op de grondexploitaties getroffen van € 3.866.000 per 31 december 2017 en dat resulteert uiteindelijk in een saldo onderhanden werken van € 1.608.000 negatief per 31 december 2017.

Van belang om op te merken, is dat in de negatieve boekwaarde van € 5.474.000 per 31 december 2017 rekening is gehouden met het nemen van winst in 2017 op basis van het principe Percentage Of Completion (het nemen van winst vooruitlopend op het afsluiten van een grondexploitatie). Bij de volgende projecten is winst genomen:

• Bedrijventerrein Mies:   €   61.495
• Drulse Beek:      € 915.761
• Bouwkamp:      €   31.929

Tot slot is de grondexploitatie voor Hubertushof in Ooij afgesloten met een winst van afgerond € 313.000 per 31 december 2017. Het positieve resultaat komt ten goede aan jaarresultaat over 2017.

Per project zoals verantwoord in het complex Bouwgrond In Exploitatie volgt een korte toelichting.

Bedrijventerrein Mies
We ontwikkelen het bedrijventerrein door actief grondbeleid waarbij de gemeente risicodrager is. De geactualiseerde grondexploitatie kent op peildatum 1 januari 2018 een overschot. Alle benodigde gronden voor de ontwikkeling van het project zijn aangekocht. De “opschortende voorwaarde” betreffende de levering van gronden aan de gemeente is in het eerste kwartaal van 2017 opgeheven. Inmiddels is de tweede fase bouwrijp gemaakt en in 2017 is voor 3.700 m2 bouwrijpe grond verkocht aan al gevestigde bedrijven die wilden uitbreiden. Op peildatum 1 januari 2018 is nog een voorraad beschikbaar van 19.568 m2 aan bouwrijpe grond. Voor een totaal oppervlak van 6.631 m2 (34% van beschikbaar oppervlak) aan kavels zijn opties afgesloten die naar verwachting in 2018 verkocht zullen worden. Ten opzichte van de grondexploitatie op peildatum 1 januari 2017 is sprake van een versnelling in de verkoop van bouwrijpe gronden. Per 31 december 2017 is een deel van de beoogde winst genomen.

Dorpsstraat Mariendaal (Centrumplan Groesbeek)
De grondexploitatie voor Dorpsstraat Mariendaal kent een tekort en zal naar verwachting met een verlies sluiten per 31 december 2018. De inrichting van de buitenruimte is bijna klaar. De eindafrekening met de aannemer gebeurt waarschijnlijk nog dit jaar. Verder zijn alle stukken ingediend om de subsidies af te wikkelen. Dit geldt voor alle grondexploitaties binnen het Centrumplan van Groesbeek.

Spoorlaan (Centrumplan Groesbeek)
Ook de grondexploitatie voor Spoorlaan kent een tekort. De geraamde grondopbrengsten zijn gerealiseerd en de twee supermarkten zijn geopend. De buitenruimte is bijna volledig ingericht. Wel is sprake van een herontwikkeling van de tweede fase. Dit betekent dat de ontwikkeling van het winkelvloeroppervlak is veranderd in de ontwikkeling van (minder) winkelvloeroppervlak en appartementen.

Markt (Centrumplan Groesbeek)
De grondexploitatie voorziet in de herinrichting van de Markt. Dit is de huidige parkeerplaats op maaiveld tussen Dorpsstraat, Spoorlaan, Scapino en Dorpsstraat Mariendaal. Naar verwachting zal het herinrichten van de Markt in 2018 en 2019 plaatsvinden. De grondexploitatie kent een tekort.

Kloosterpad West (Centrumplan Groesbeek)
Voor de ontwikkeling van de locatie is een overeenkomst gesloten met aannemer Kaal uit Groesbeek. In de grondexploitatie wordt rekening gehouden met het bouwrijp maken van de locatie en met de verkoop van de bouwrijpe grond ten behoeve van woningbouw. De ontwikkeling van de locatie zal naar verwachting niet voor 2020 plaats gaan vinden.

Openbare ruimte (Centrumplan Groesbeek)
De grondexploitatie voor openbare ruimte (Dorpsstraat en Pannenstraat) kent een tekort. De betreffende grondexploitatie zal naar verwachting per 31 december 2018 afgesloten kunnen worden.

Drulse Beek
Voor de ontwikkeling van het voormalige sportpark is een overeenkomst gesloten met Oosterpoort. Het plan voorziet in de bouw van huur- en koopwoningen.
De gemeente heeft de gronden verkocht aan Oosterpoort. Oosterpoort is pas verplicht om af te nemen als de uiteindelijke afnemer dan wel bewoner een kavel of woning heeft gekocht. Voor de latere betaling van de koopsom van de bouwkavels waarvoor een bouwvergunning is afgegeven, moet Oosterpoort een rentevergoeding betalen aan de gemeente.
De verkoop van kavels voor grondgebonden woningen gaat goed. Per 1 januari 2018 moet nog één kavel voor een grondgebonden woning verkocht worden (op het moment van schrijven is de kavel verkocht). In 2017 heeft Oosterpoort een ontwikkelaar gevonden voor de ontwikkeling van de appartementen. De benodigde grond voor de ontwikkeling van de appartementen is in 2017 verkocht. Dit betekent dat alle gronden zijn verkocht. De gemeente moet alleen nog een klein deel van het plangebied (rondom de appartementen) woonrijp maken. Per 31 december 2017 is een deel van de verwachte winst genomen.

Hubertushof
Begin 2012 is een realisatie - overeenkomst gesloten tussen de gemeente en de ontwikkelaar. Het plan betrof in het begin de bouw van 15 koopappartementen op de voormalige locatie van de Hubertusschool aan de Kerkdijk in Ooij. Als gevolg van de veranderde markt is het plan aangepast van 15  naar 12 koopappartementen. Het bestemmingsplan is op 17 april 2013 bij besluit van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State onherroepelijk geworden. De koopsom van de bouwrijpe grond is in 2016 aan de gemeente overgemaakt. Het perceel is verkocht met de kennis dat de grond verontreinigd is. Daarom is overeengekomen dat de mogelijke meerkosten van de sanering bij de gemeente in rekening gebracht worden, als de saneringskosten boven een bepaald bedrag uitkomen. Inmiddels is duidelijk geworden dat dat risico er niet is. Daarmee is de grondexploitatie met winst afgesloten per 31 december 2017.

Bouwkamp
Op het bedrijventerrein is per 1 januari 2018 nog een laatste bedrijfskavel in voorraad. Echter, in 2017 hebben gesprekken plaatsgevonden met twee ondernemers uit Beek Ubbergen. De gesprekken zijn goed verlopen. Met de ondernemers is een overeenkomst gesloten. De gronden zullen naar verwachting in 2018 afgenomen worden. Daarmee kan de grondexploitatie per 31 december 2018 worden afgesloten. Een deel van de verwachte winst is per die datum genomen.

Pastoor van Tielstraat
Het oorspronkelijk plan betreft de sloop van 20 huurwoningen en de bouw van maximaal 37 nieuwe woningen (waarvan 19 betaalbaar en 18 duur). Voormalig gemeente Ubbergen heeft een realisatie - overeenkomst met Oosterpoort gesloten. Het plangebied is door Oosterpoort bouwrijp gemaakt. Daarnaast heeft een grondruil van een bouwperceel met een bijveld van de voetbalvereniging plaatsgevonden, tussen Oosterpoort en Jansen Bouwontwikkeling. Dit in het kader van het opknappen van de sportvelden Leuth. Inmiddels heeft Jansen Bouwontwikkeling een vergunning aangevraagd voor de bouw van 16 koopwoningen. De verkoop van de woningen is ook gestart.

Vorderingen € 13.350
De uitzettingen korter dan één jaar bestaan uit vordering op openbare lichamen, vorderingen op Rijks schatkist en overige vorderingen.

Vorderingen op openbare lichamen
Hieronder staat een overzicht van de vorderingen op openbare lichamen.

Vorderingen op Rijks schatkist

De berekening van het drempelbedrag schatkistbankieren ziet er als volgt uit:

Sinds 15 december 2013 is de verplichte wet schatkistbankieren van kracht. Het doel van deze wet is het terugdringen van de Nederlandse staatsschuld. De decentrale overheden (waaronder gemeenten) moeten hun te veel aan liquide middelen naar de Nederlandse staatskas overmaken. De gemeente Berg en Dal heeft een drempel van € 622.000 (0,75% van het begrotingstotaal). Wanneer het tegoed de drempel overschrijdt wordt dit automatisch naar de staatskas overgemaakt. Is het tegoed lager dan de drempel, dan kunnen we het weer opnemen uit de staatskas.
Op 31 december 2017 heeft de gemeente Berg en Dal een bedrag van € 1.125.123 tegoed.

Overige vorderingen

Specificatie debiteuren algemene dienst
Dit betreft de openstaande posten per 31 december 2017. Per 15 maart 2018 moesten we hiervan nog  € 678.770 ontvangen. De globale specificatie ziet er als volgt uit.

Specificatie debiteuren gemeentelijke belastingen
Van de belastingdebiteuren kunnen we een gedeelte niet invorderen. Dit gedeelte is opgenomen onder de dubieuze debiteuren. Hieronder staat de specificatie van de debiteuren gemeentelijke belastingen.

Specificatie debiteuren sociale zaken
Van de debiteuren sociale zaken kunnen we een gedeelte niet invorderen. Het 'percentage invorderbaar' is per subregeling uitgesplitst. De specificatie van de debiteuren sociale zaken ziet er als volgt uit.

Specificatie overige vorderingen
De overige vorderingen zijn nog te ontvangen inkomsten. Hiervoor waren op de balansdatum nog geen facturen verstuurd of was de beschikking van het ministerie/ provincie nog niet ontvangen.
Hieronder staat de specificatie van de overige vorderingen.

Voorziening dubieuze debiteuren
We maken jaarlijks een voorstel voor (gedeeltelijke) afboeking van de dubieuze vorderingen.
Het verloop van de voorziening dubieuze debiteuren staat in onderstaand overzicht.

Liquide middelen € 28
Hieronder staat een overzicht van de liquide middelen. In 2017 zijn alle bankrekeningen bij de ING-bank opgeheven.

Overlopende activa € 198
Dit bedrag zijn vooruitbetaalde bedragen.

Passiva

Eigen vermogen € 54.688
Het in de balans opgenomen eigen vermogen bestaat uit de volgende onderdelen.

In onderstaand overzicht zijn per reserve de toevoegingen en onttrekkingen in 2017 weergegeven.

Algemene reserves
Algemene reserve vrij aanwendbaar
Deze reserve zetten we af tegen de risico's bij het bepalen van het weerstandsvermogen. De benodigde omvang van de algemene reserve is afhankelijk van de weerstandsratio en de vaste algemene reserve en wordt jaarlijks bepaald bij de vaststelling van de begroting.
In 2017 zijn de berekende rente van € 151.485 en het overschot van het MUG- herindelingskrediet toegevoegd aan de algemene reserve. Daarnaast hebben we in 2017 via de algemene uitkering € 1.571.057 ontvangen voor de gemeentelijke herindeling. Ook dit bedrag is toegevoegd aan de algemene reserve.
In totaal is € 1.010.893 onttrokken aan de algemene reserve. Van dit bedrag is € 517.715 overgeheveld naar de reserve lopende projecten voor het restant van de subsidie aan het Bevrijdingsmuseum. Een bedrag van € 198.000 is toegevoegd aan de reserve dekking kapitaallasten voor extra krediet voor aanpassing van gemeenschapshuis 't Zaaltje. Het restant bedrag van € 295.178 is ingezet als dekking van uitgaven van diverse projecten. Dit betreft onder andere: frictiekosten 2017; de bijdrage aan de nieuwe voorziening kunst en oorlogsmonumenten; het project verduurzaming van schoolgebouwen; subsidie Bevrijdingsmuseum; een investeringsbijdrage voor museumpark Orientalis.

Vaste algemene reserve
Deze reserve is gevormd om de risico's die wij als gemeente lopen af te dekken, bijvoorbeeld voor

• de lopende ontwikkelingen, waar we op dit moment mee te maken hebben, bijvoorbeeld in het sociaal domein.
• mogelijke nieuwe ontwikkelingen (wijzigingen in de regelgeving, beleidswijzigingen Den Haag).

Voor deze reserve hanteren we een bedrag van € 500 per inwoner.
Dat betekent dat er minimaal € 500 x 34.786 = € 17.393.000 gereserveerd moet blijven.
De rente over deze reserve voegen we toe aan de exploitatie. Daardoor is deze reserve niet vrij besteedbaar, omdat inzet van de reserve leidt tot een nadeel (lagere rente-inkomst) op de exploitatie.

Reserve rekeningresultaten
Het doel van deze reserve is om toekomstige tekorten te dekken in de (meerjaren)begroting. De onttrekking uit deze reserve ramen we structureel in de begroting. We onttrekken het bedrag alleen als we werkelijk een tekort hebben over een boekjaar. Omdat we het jaar 2017 afsluiten met een positief resultaat is er niets onttrokken aan de reserve rekeningresultaten.

Bestemmingsreserves
Reserve exploitatietekort parkeergarage Dorpsstraat
Het doel van deze reserve is de dekking van de exploitatiekosten van de parkeergarage Dorpsstraat. In 2017 is € 125.689 onttrokken ter dekking van de exploitatielast.

Reserve vervangingsinvestering parkeergarage Dorpsstraat
Het doel van deze reserve is de dekking van toekomstige investeringen voor het onderhoud van de parkeergarage Dorpsstraat. In 2017 is de geraamde dotatie van € 35.781 toegevoegd aan de reserve.

Reserve Onderhoud Gymzalen
Deze reserve heeft als doel het dekken van de kosten voor groot onderhoud van de gymzalen en de egalisatie van de exploitatiekosten over een langere periode. In 2017 is de geraamde dotatie van € 36.000 toegevoegd aan de reserve.

Reserve Attributen sportcomplexen
Het doel van de reserve is de dekking van kosten voor het vervangen van attributen van de sportaccommodaties (voetbalclubs) en het egaliseren van de exploitatiekosten over een langere periode. In 2017 is € 21.194 aan de reserve toegevoegd.

Reserve Aankoop kunstwerken
Deze reserve dient als dekking van kosten voor de aankoop van en het onderhoud aan kunstwerken in de gemeente. In 2017 is er niets aan de reserve toegevoegd of onttrokken.

Reserve Natuur en Landschap
De werkelijke uitgaven en de begrote uitgaven van diverse landschapsprojecten worden niet altijd binnen een boekjaar afgewikkeld. Daarom verrekenen we tekorten of overschotten via deze reserve. In 2017 is het overschot van € 4.618 aan de reserve toegevoegd.

Reserve Groenblauwe diensten
Deze reserve heeft als doel het dekken van de kosten voor de uitvoering van het project Groen-Blauwe diensten. De subsidieverplichting Groen-Blauwe diensten van de voormalige gemeente Groesbeek van € 661.205 en de rente (€ 18.165) zijn aan de reserve toegevoegd. In 2017 is € 71.557 onttrokken ter dekking van de exploitatiekosten van het project.

Reserve Jeugd & WMO
Deze reserve heeft als doel het dekken van de exploitatierisico's die samenhangen met de nieuwe taken binnen het Sociaal Domein (WMO en Jeugdwet). In 2017 is de geraamde dotatie van € 719.311 toegevoegd aan de reserve. De onttrekking uit deze reserve bedraagt € 895.963.

Reserve Exploitatietekort Kulturhus den Ienloop
Het doel van deze reserve is het dekken van het verwachte exploitatietekort van het Kulturhus den Ienloop in Millingen aan de Rijn. In 2017 is € 56.263 onttrokken ter dekking van het exploitatietekort.

Reserve egalisatiebijdrage ODRN
Het doel van deze reserve is het egaliseren van de bijdrage aan de ODRN. In 2017 is € 83.333 onttrokken ter dekking van een gedeelte van de exploitatielast.

Reserve Lopende projecten (gelabeld)
Deze reserve heeft als doel het dekken van de uitgaven aan lopende projecten, waarvoor de raad een krediet beschikbaar heeft gesteld. Het verloop van de reserve in 2017 is in onderstaand overzicht per investering weergegeven.

Reserve Kapitaallasten
De reserve heeft tot doel het dekken van de kapitaallasten van diverse geactiveerde investeringen. In 2017 is € 1.687.000 aan de reserve toegevoegd voor de investeringen in Aanpassing fietspad Biesseltsebaan, Herinrichting Kwakkenberglaan Groesbeek en Aanpassing van gemeenschapshuis 't Zaaltje. Verder is € 224.078 rente aan de reserve toegevoegd. Daarnaast is er € 643.012 aan de reserve onttrokken ter dekking van de kapitaallasten van diverse investeringen.

Reserve Opleidingen personeel
Het doel van deze reserve is het egaliseren van de opleidingskosten van het personeel. In 2017 is € 9.955 uit de reserve gehaald ter dekking van de uitgaven opleiding en ontwikkeling van het personeel.

Gerealiseerd resultaat
Het resultaat over het boekjaar 2017 is € 1.222.482 en is op de balans opgenomen.

Voorzieningen € 6.835
In onderstaand overzicht zijn per voorziening de toevoegingen en onttrekkingen in 2017 weergegeven.

Voorzieningen voor verplichtingen en/of risico's
Voorziening pensioenverplichtingen voormalige wethouders
Deze voorziening heeft tot doel het afdekken van de pensioenverplichtingen van (voormalige) wethouders. De dotatie in 2017 bedraagt € 384.672 en daarmee is de voorziening op het per 31 december 2017 noodzakelijke peil gebracht. De onttrekking van € 212.349 betreft de uitbetaling van de pensioenverplichtingen aan de voormalige bestuurders.

Voorziening (voormalig) personeel
Het doel van de voorziening is het egaliseren van de verplichtingen voor voormalig personeel. De onttrekking in 2017 van € 117.698 betreft de uitbetaling wachtgeldverplichtingen en andere verplichtingen van voormalig personeel. De dotatie in 2017 is € 137.700. Op basis van de herberekening van de benodigde middelen is dit bedrag toegevoegd aan de voorziening. Daarmee is de voorziening weer op het noodzakelijke peil.

Voorziening verlofuren personeel
Deze voorziening is gevormd door een verplichting op te nemen voor de opgebouwde verlofstuwmeren van het personeel. Inmiddels zijn hierover afspraken gemaakt met de medewerkers en kunnen we de voorziening opheffen. In 2017 is nog € 8.558 aan de voorziening onttrokken voor de uitbetaling van opgebouwde verlofrechten. Het restant van € 74.210 is vrijgevallen ten gunste van het exploitatiesaldo.

Voorzieningen voor lastenegalisatie
Voorziening onderhoud gemeentewerf
Deze voorziening maakt deel uit van de voorziening onderhoud gemeentelijke objecten.
De voorziening heeft tot doel de onderhoudskosten van de gemeentewerven te egaliseren. De onttrekking betreft de uitgaven volgens de onderhoudsplanning. In 2017 is € 22.844 uitgegeven voor verschillende onderhoudskosten. De jaarlijkse toevoeging aan de voorziening is € 24.152.

Voorziening onderhoud gemeentehuis
Deze voorziening maakt deel uit van de voorziening onderhoud gemeentelijke objecten.
De voorziening heeft tot doel de onderhoudskosten van het gemeentehuis te egaliseren. De onttrekking betreft de uitgaven volgens de onderhoudsplanning. In 2017 is € 103.664 uitgegeven voor diverse onderhoudskosten. De jaarlijkse toevoeging aan de voorziening is € 92.541.

Voorziening onderhoud Trouwzaal
Deze voorziening maakt deel uit van de voorziening onderhoud gemeentelijke objecten en heeft tot doel de onderhoudskosten van de trouwzaal te egaliseren. De onttrekking betreft de uitgaven op basis van de onderhoudsplanning. In 2017 is € 64 uitgegeven voor diverse onderhoudskosten. De jaarlijkse toevoeging is € 3.133.

Voorziening onderhoud wegen
Het doel van deze voorziening is het dekken van de kosten voor het in stand houden van een kwalitatief goed wegennet in het kader van de verkeersveiligheid en egalisatie van de lasten. De onttrekking van € 1.607.732 betreft de uitgaven op basis van de onderhoudsplanning. Er is een bedrag van € 1.376.000 uit de voorziening gehaald voor investeringen (gecombineerd met onderhoud) aan de Kwakkenberglaan/Koningin Julianalaan, herinrichting en rioolvervanging Stekkenberg en aanleg fietspad Biesseltsebaan. De jaarlijkse toevoeging aan de voorziening is € 1.252.450. Daarnaast is in 2017 € 7.450 doorbelast aan derden.

Voorziening onderhoud openbare verlichting
Het doel is het dekken van de kosten voor het groot onderhoud van de openbare verlichting. De onttrekking van € 419.307 betreft de uitgaven op basis van de onderhoudsplanning. De jaarlijkse toevoeging aan de voorziening is € 292.132.

Voorziening onderhoud Heuvelland
Het doel van deze voorziening is het dekken van de uitgaven volgens de onderhoudsplanning voor het onderhoud aan gebouw en installaties. De onttrekking van € 16.122 betreft de uitgaven volgens de onderhoudsplanning. De jaarlijkse toevoeging aan de voorziening is € 32.756.

Voorziening onderhoud Biga
Het doel van deze voorziening is het dekken van de uitgaven volgens de onderhoudsplanning voor het onderhoud aan gebouw en installaties. De onttrekking van € 2.854 betreft de uitgaven volgens de onderhoudsplanning. De jaarlijkse toevoeging aan de voorziening is € 3.101.

Voorziening onderhoud De Duffelt
Het doel van deze voorziening is het dekken van de uitgaven volgens de onderhoudsplanning voor het onderhoud aan gebouw en installaties. De onttrekking van € 13.991 betreft de uitgaven volgens de onderhoudsplanning. De jaarlijkse toevoeging aan de voorziening is € 60.794.

Voorziening onderhoud Dispel/Til
Het doel van deze voorziening is het dekken van de uitgaven volgens de onderhoudsplanning voor het onderhoud aan gebouw en installaties. De onttrekking van € 220 betreft de uitgaven volgens de onderhoudsplanning. De jaarlijkse toevoeging aan de voorziening is € 3.057.

Voorziening onderhoud De Lubert
Het doel van deze voorziening is het dekken van de uitgaven volgens de onderhoudsplanning voor het onderhoud aan gebouw en installaties. De onttrekking van € 1.846 betreft de uitgaven volgens de onderhoudsplanning.

Voorziening onderhoud kunst en oorlogsmonumenten
De raad heeft in maart 2017 besloten deze onderhoudsvoorziening te vormen. Het doel van deze voorziening is het dekken van de uitgaven volgens de onderhoudsplanning voor het onderhoud aan de kunstwerken en oorlogsmonumenten. De onttrekking van € 18.563 betreft de uitgaven op basis van de onderhoudsplanning. In 2017 is € 61.000 aan de voorziening toegevoegd.

Voorziening onderhoud Waco-glider
Het doel van deze voorziening is het dekken van de uitgaven voor het onderhoud aan de Waco glider. De onttrekking van € 836 betreft de uitgaven volgens de onderhoudsplanning.

Voorziening onderhoud N.H.Kerk
Deze voorziening heeft als doel het dekken van de uitgaven voor het onderhoud aan de toren van de N.H.-kerk. De onttrekking van € 745 betreft de uitgaven volgens de onderhoudsplanning. De jaarlijkse toevoeging aan de voorziening is € 100.

Voorziening onderhoud kasteelmuur
Het doel is het dekken van de uitgaven voor het onderhoud aan de kasteelmuur in Groesbeek. De jaarlijkse toevoeging aan de voorziening is € 100. Er heeft in 2017 geen onderhoud plaatsgevonden.

Voorziening onderhoud trafo Wercheren
Het doel is het dekken van de uitgaven voor het onderhoud aan de trafo Wercheren. In 2017 heeft geen onderhoud plaatsgevonden.

Voorziening onderhoud Aquaduct
Deze voorziening heeft als doel het dekken van de uitgaven voor het onderhoud aan het Aquaduct. De onttrekking van € 289 betreft de uitgaven volgens de onderhoudsplanning. De jaarlijkse toevoeging aan de voorziening is € 2.902.

Voorziening onderhoud Recreatievoorzieningen
Het doel van deze voorziening is het dekken van de uitgaven voor het onderhoud aan recreatievoorzieningen. In 2017 heeft geen toevoeging of onttrekking plaatsgevonden.

Voorziening onderhoud speeltuinen
Het doel van deze voorziening is het dekken van de uitgaven voor het onderhoud volgens de onderhoudsplanning aan de gemeentelijke speeltoestellen. De onttrekking van € 76.222 betreft de uitgaven volgens de onderhoudsplanning. De jaarlijkse toevoeging aan de voorziening is € 48.093.

Voorziening onderhoud De Mallemolen
Deze voorziening heeft als doel het dekken van de uitgaven volgens de onderhoudsplanning voor het onderhoud aan De Mallemolen. De onttrekking van € 20.902 betreft de uitgaven volgens de onderhoudsplanning. De jaarlijkse toevoeging aan de voorziening is € 25.981.

Voorziening onderhoud Kloosterstraat 7-9
Het doel van deze voorziening is het dekken van de uitgaven volgens de onderhoudsplanning voor het gebouw. De onttrekking van € 14.645 betreft de uitgaven volgens de onderhoudsplanning. De jaarlijkse toevoeging aan de voorziening is € 8.474.

Voorziening onderhoud De Ubburch
Het doel van deze voorziening is de dekking van de uitgaven volgens de onderhoudsplanning voor het onderhoud aan De Ubburch. De onttrekking van € 2.754 betreft de uitgaven volgens de onderhoudsplanning. De jaarlijkse toevoeging aan de voorziening is € 18.407.

Voorziening onderhoud Den Ienloop
Het doel van deze voorziening is het dekken van de uitgaven voor het onderhoud aan Kulturhus Den Ienloop. De onttrekking van € 33.246 betreft de uitgaven volgens de onderhoudsplanning. Tevens is in 2017 een monumentensubsidie ontvangen van € 4.000 voor het gevelonderhoud. De jaarlijkse toevoeging aan de voorziening is € 20.000.

Voorziening onderhoud gebouw begraafplaats Heselenberg
Deze voorziening heeft als doel het dekken van de uitgaven voor het onderhoud aan het gebouw op de begraafplaats Heselenberg in Groesbeek. De onttrekking van € 289 betreft de uitgaven volgens de onderhoudsplanning. De jaarlijkse toevoeging aan de voorziening is € 6.900.

Voorziening onderhoud aula begraafplaats Vossengraaf
Het doel van de voorziening is het dekken van de uitgaven voor het onderhoud aan de aula op de begraafplaats aan de Vossengraaf in Millingen aan de Rijn. De onttrekking van € 424 betreft de uitgaven volgens de onderhoudsplanning.

Voorziening onderhoud begraafplaats Vossengraaf
Deze voorziening heeft als doel het dekken van de uitgaven voor het onderhoud aan de begraafplaats aan de Vossengraaf in Millingen aan de Rijn. In 2017 heeft geen toevoeging of onttrekking plaatsgevonden.

Voorziening onderhoud drenkelingenbegraafplaats
Het doel van deze voorziening is het dekken van de uitgaven voor het onderhoud aan de drenkelingenbegraafplaats in Millingen aan de Rijn. De onttrekking van € 315 betreft de uitgaven volgens de onderhoudsplanning.

Voorziening egalisatie riolering
In de notitie riolering van de commissie Bbv is bepaald dat de overschotten inzake rioolheffing in een voorziening moeten worden opgenomen. De reden hiervan is dat een voorziening niet vrij inzetbaar is en dat de middelen beschikbaar blijven voor de riolering.
Het doel van de voorziening is het opvangen van schommelingen in de exploitatie voor wat betreft de kosten en opbrengsten van het rioolstelsel. In 2017 is het tekort van € 20.457 aan de voorziening onttrokken.

Geldleningen op lange termijn € 24.015
Hieronder staat het overzicht van de langlopende geldleningen.

Op 19-12-2017 is een rentevaste lening van € 500.000 aangetrokken bij de BNG. Het rentepercentage is 0,92%.
In 2017 hebben we in totaal € 740.785 aan rente betaald voor de geldleningen op lange termijn.

Kortlopende schulden € 10.779

Kasgeldleningen

Banksaldi

Overige kortlopende schulden
De afwikkeling van de crediteuren heeft een normaal verloop.

Hieronder staat een specificatie van de nog te betalen bedragen.
In 2018 gaan we na of deze opgenomen posten nog zijn verschuldigd.

Overlopende passiva € 2.621

Vooruitontvangen bedragen
Deze vooruitontvangen bedragen zijn subsidieverplichtingen. Hieronder staat de specificatie van de stand per 31 december 2017.

Overige overlopende passiva
Hieronder staat een overzicht van de overige overlopende passiva. De afwikkeling hiervan verloopt normaal.

Niet uit de balans blijkende verplichtingen
Naast de hieronder vermelde waarborgen en garantstellingen zijn er nog andere "niet uit de balans blijkende verplichtingen". Deze andere verplichtingen zijn echter wel opgenomen in de meerjarenbegroting.

Gewaarborgde geldleningen
Hieronder staat een overzicht van de gewaarborgde geldleningen.

* Sinds 1995 staat het WSW (Waarborgfonds Sociale Woningbouw) borg voor leningen van woningcorporaties. De gemeente tekent mee als achtervang. Er zijn diverse zekerheden ingebouwd en het risico dat de gemeente als achtervang loopt is theoretisch en zeer klein. Het WSW biedt primaire en secundaire zekerheid. In het uiterste geval bestaat de mogelijkheid dat de gemeente en het Rijk bijdragen in de vorm van een renteloze geldlening, de tertiaire zekerheid. Het WSW moet deze renteloze geldlening vervolgens terugbetalen. Het WSW is zelfs in afgelopen jaren niet aangesproken door bankinstellingen. Hieruit is de kracht van de zekerheidsstructuur gebleken.

Garantstellingen

* De oude regeling gemeentegarantie is per 1 januari 1995 vervallen. In deze regeling stonden de gemeente en het Rijk ieder voor 50% borg voor particuliere leningen. Bij deze leningen hoorde een aflossingsplan waarvan de restschuld aan het einde van de looptijd van 30 jaar op 0 moest staan.
De risico’s voor het kleine deel van de leningen waarvoor de gemeente nog garant staat  zijn zeer klein. Veel woningen zijn na 1995 verkocht of aflossingsvrij gemaakt waardoor de oude regeling niet meer van toepassing is. Vanaf 1 januari 1995 is de Nationale Hypotheek Garantie van toepassing.

Financiële niet op de balans opgenomen verplichtingen

De jaarrekening is opgemaakt op basis van de voorschriften uit het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Verder is de Financiële verordening Berg en Dal 2017 (art. 212 Gemeentewet) van toepassing. Deze is vastgesteld door de gemeenteraad op 9 maart 2017.

Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening
De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten (verkrijgings- of vervaardigingsprijs), tenzij de marktwaarde lager is. Activa en passiva nemen we op tegen nominale waarden.

De baten en lasten rekenen we toe aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten nemen we slechts mee, als zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die ontstaan zijn voor het einde van het begrotingsjaar, nemen we mee als zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn.

Dividendopbrengsten van deelnemingen nemen we als bate op het moment waarop het dividend is uitbetaald.

Personeelslasten rekenen we in principe toe aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Sommige personele lasten moeten we toerekenen aan de periode waarin ze worden uitbetaald. Dit komt omdat we geen voorzieningen of schulden mogen opnemen voor jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbare grootte. Daarbij gaat het om onderdelen zoals ziektekostenpremie voor gepensioneerden, overlopende vakantiegeld- en verlofafspraken en dergelijke.
Als er sprake is van (eenmalige) schokeffecten (reorganisaties) moeten we wel een verplichting vormen.

Balans
Immateriële vaste activa
De immateriële vaste activa waarderen we tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn.
De kosten van onderzoek en ontwikkeling schrijven we in 5 jaar af. Dit geldt ook voor het saldo van agio en disagio (afsluitkosten van financiële transacties).
De afschrijving van de geactiveerde kosten van onderzoek en ontwikkeling start bij ingebruikneming van het gerelateerde materiële vaste actief.
Afsluitkosten van opgenomen geldleningen brengen we direct ten laste van de exploitatie.
Ook computerapplicaties en activa in eigendom van derden vallen onder deze categorie.

Materiële vaste activa
De materiële vaste activa, zoals bedoeld in artikel 35 van het BBV, schrijven we lineair af.
De aard van de investering bepaalt de levensduur en de daarmee samenhangende afschrijvingstermijn. Dit geldt voor de investeringen met economisch nut én de investeringen met maatschappelijk nut.
De materiële vaste activa waarderen we tegen de verkrijging- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden brengen we in mindering op de betreffende investering. In die gevallen schrijven we af op het saldo van de investering.
Als de technische en/of economische levensduur korter is dan de hiervoor aangegeven termijnen, hanteren we de kortere afschrijvingstermijn.
Activa met een verkrijgingsprijs van minder dan € 5.000activeren we niet, uitgezonderd gronden en terreinen.

Voor de materiële vaste activa met economisch nut hanteren we de volgende afschrijvingstermijnen.

Voor de materiële vaste activa met maatschappelijk nut hanteren we de volgende afschrijvingstermijnen.

Financiële vaste activa
Kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen en leningen (uitgeleende gelden) zijn opgenomen tegen nominale waarde. Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s (“kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen” in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Als de waarde van de aandelen onverhoopt structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingsprijs zal deze worden afgewaardeerd. Tot dusver is een dergelijke afwaardering niet noodzakelijk gebleken. De actuele waarde ligt ruim boven de verkrijgingsprijs.

Vlottende activa
Voorraden
De als “onderhanden werken” opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs.
De vervaardigingsprijs omvat de kosten, die we rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen toerekenen (zoals grondaankopen en kosten van bouw- en woonrijp maken). Daarnaast rekenen we aan de vervaardigingsprijs ook een aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten toe. Verwachte verliezen in de grondexploitatie vangen we op door middel van een voorziening verliesgevende complexen. Winsten uit de grondexploitatie nemen we alleen als voldoende zeker is dat we deze maken. Zolang dat niet het geval is brengen we de volledige vervaardigingskosten in mindering op de verkoopopbengsten.

De overige voorraden waarderen we tegen standaard verrekenprijzen die zijn gebaseerd op de gemiddeld betaalde inkoopprijs.

Vorderingen en overlopende activa
De vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor vorderingen die waarschijnlijk niet kunnen worden geind is  een voorziening in mindering gebracht. De voorziening bepalen we statistisch op basis van de geschatte inningskansen.
Voor openstaande vorderingen van gemeentelijke belastingen en sociale zaken is een voorziening gevormd betreffende oninbaarheid ter grootte van het historische percentage van oninbaarheid.
Voor de overige vorderingen is een voorziening wegens oninbaarheid gevormd op basis van een beoordeling op inbaarheid van de openstaande vorderingen ouder dan zes maanden.

Liquide middelen en overlopende posten.
De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Eigen vermogen
Het eigen vermogen bestaat uit reserves en het gerealiseerde resultaat dat volgt uit het overzicht van baten en lasten.

Voorzieningen
De voorzieningen zijn gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting of het voorzienbare verlies.

De pensioenverplichting ten behoeve van de wethouders waarderen we op de contante waarde van de (al opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen.

De onderhoudsegalisatievoorzieningen zijn gebaseerd op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan de gemeentelijke kapitaalgoederen. Daarbij is rekening gehouden met de geformuleerde kwaliteitseisen.
In de paragraaf “onderhoud kapitaalgoederen” is het beleid nader uiteengezet.

Vaste schulden
De vaste schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer.

Vlottende passiva
De vlottende passiva zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Borg- en garantstellingen
Voor zover leningen door de gemeente zijn gewaarborgd, is het totaalbedrag van de geborgde restschulden per einde van het boekjaar opgenomen. Deze vallen buiten de telling van de balans. In de toelichting op de balans is hierover nadere informatie opgenomen.